పశు సంతతి కోసం రైతన్నల 'ఏరొక్క పండగ'...నేడు

పల్లెలో పుట్టి...పల్లెల్లో కూడా పెరిగి...పల్లె మీద ప్రేమతో ప్రతి మూల మూలా తనవితీరా  రిపోర్టింగ్ చేసానని తృప్తిపడే నాకు...ఈ ఉదయం మెదక్ జిల్లాలో రైతులకు సంబంధించి నేను కనీవినీ ఎరుగని ఒక కొత్త పండగ ఎదురయ్యింది. ఒక అంతర్జాతీయ సర్వే టీం సభ్యుడిగా ఒక సీనియర్ ప్రొఫెసర్, ఒక డాటా అలనిస్ట్ తో కలిసి.... అక్కడ "డెక్కన్ డెవలప్మెంట్ సొసైటీ" నిర్వహిస్తున్న 'సంగం రేడియో' పల్లె జనంలో తెచ్చిన సాధికారికత భావనను అధ్యయనం చేయడానికి వెళ్ళినప్పుడు ఇది జరిగింది.

మణయ్య అనే ఒక రైతు...రిన్ సబ్బు తీసుకుని ఒక తెల్లని ఎద్దును పెద్ద నీటి తొట్టి దగ్గర శ్రద్ధతో స్నానం చేయిస్తుండగా...ఒక వేప చెట్టు కింద ఉన్న నల్ల ఎద్దు...నా వంతు ఎప్పుడు? అన్నట్లు ఎదురు చూస్తున్నది. మణయ్య చుట్టూచేరిన పిల్లమూక పరాచకాలు ఆడుతుండగా...నేను సీన్ లోకి ఎంటర్ అయ్యాను. 
మణయ్య చెప్పిన దాని ప్రకారం---దీన్ని 'ఏరొక్క పండగ' (ఏరువాక పున్నమి) అంటారు. ఈ రోజు ప్రతి రైతు ఎద్దులను, ఆవులను బాగా నీటితో కడిగి...రంగులతో తీర్చి దిద్దుతాడు. కడిగిన ఎద్దులను, కోడెలను, ఆవులను మువ్వలు, మెడ గంటలతో అలంకరించడమే కాకుండా...కొమ్ములు మెరిసేలా వార్నిష్ వేసి ముస్తాబు చేస్తారు.  బండ్లను కూడా కడగడం పండగలో ఒక భాగం. విచిత్రంగా....బర్రెలు/గేదెలు ఈ పండగలో భాగం కాదు.

అప్పుడు అర్థమయ్యింది...రేడియో స్టేషన్లో పనిచేసే...అలుగొలు నరసమ్మ గారు పండగ వుంది...సోమారం రండి..అని చెప్పడానికి కారణమేమిటో. "సాయంత్రం తోర్నం కడ్తం. పసూలు దాటుతున్నప్పుడు...ఆ తోర్నం తెంపి అన్మాన్ చుట్టూ తిప్పుతం," అని మణయ్య బాబాయ్ నాకు చెప్పాడు. ఆ రెండు గిత్తలను కడుగుతున్నప్పుడు ఈ నాలుగెకరాల ఆసామిలో శ్రద్ధాసక్తులు దగ్గరి నుంచి చూడాల్సిందే. అన్మాన్ చుట్టూ తిప్పడమంటే...ఆ ఊర్లోని హనుమంతుడి ఆలయం దగ్గరకు తీసుకువెళ్ళి ప్రదక్షిణం చేయించడం. 

తొలకరి పడ్డాక...పశు సంతతి కోసం అంటూ...ఒక పండగ ఉండడం...విచిత్రంగా అనిపించింది. "వీటికి సొమ్ములతో సోకులు చేసి...బొబ్బట్లు, ఉల్లి వంటి ఇష్టమైన పదార్ధాలు పెడతారు. ఈ ఏరువాక పండగతో...ఉగాది తర్వాత ముగిసిన పండగల సీజన్ మొదలవుతుంది," అని నరసమ్మ గారు ఆ తర్వాత వివరించారు. ఈ పండగ సందర్భంగా...డప్పులు, మేళాలతో పిల్లా పాపా రైతులు సాయంత్రం పశువులను ఆడిస్తారట. అదొక కోలాహలం, వేడుక. ఈ పండగపై ఆమె ఒక ప్రోగ్రాం చేసి ప్రసారం కూడా  చేసారట. నన్ను నమ్మండి....మన టింగ్లిష్ యాంకర్స్ కన్నా చాలా స్వచ్ఛమైన తెలుగు తడుముకోకుండా మాట్లాడుతున్నది...పదో తరగతి మాత్రమే చదివిన నరసమ్మ. 

ఇంత మంచి ప్రత్యేకమైన పండగ...మన వైపు ఎందుకు లేదని...వచ్చాక మా నాన్నకు ఫోన్ చేసి అడిగాను. 'ఇలాంటి పండగ మహారాష్ట్ర వైపు జరుపుకుంటారని విన్నాను. మన దగ్గర ప్రభలు కడతారు, తిర్నాళ్ళకు ఎడ్లను అలంకరిస్తారు కానీ...ఇలా పండగ చేయరు,' అని ఆయన చెప్పారు. పశు సంపద బాగా ఉన్న రైతులు...తమ ప్రాంతంలో కొన్ని చోట్ల ఈ పండగ చేస్తారని ప్రకాశం జిల్లా ఒంగోలు లో వ్యవసాయం చేయించే బంధువుల అబ్బాయి శంకర్ చెప్పాడు. సరే...మనకిది కొత్త అయినా...ఈ పండగ లగాయితూ రైతన్నలకు పాడిపంటలు సమృద్ధిగా కలగాలని ఆశిద్దాం. మీడియా మహా ప్రభువులు ఇలాంటి ప్రాక్టికల్ పండగలకు మంచి కవరేజ్ ఇచ్చి...ఈ సంస్కృతిని పది కాల పాటు బతికించాలని మనవి చేసుకుందాం.